Peki gebelik ve doğum süresince sahip olduğumuz hakları biliyor muyuz?
Yasalar her geçen gün değişiyor.
Son güncellememizi Aralık 2020 de yapıyor ve değişken olan yasalar üzerinden size haklarınızı hatırlatıyoruz.
Hamile kalan bir çalışan hamile olduğunu işverenine ne zaman bildirmeli,
Hamile kadınlar bu durumu öğrenince işverenlerine haber vermeleri gerekir. Zira hamile kadınların iş kanunumuz gereğince çeşitli hakları bulunmaktadır. Hamile kadınlar gece çalışmasında ve ağır işlerde çalıştırılamaz. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılamaz.
Özellikle hamilelik iş akdinin feshi için işverene geçerli bir sebep sunmaz.
İş Kanunumuza göre kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.
Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır.
Bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılmaz.
Gebe veya emziren çalışan gündüz saatleri içerisinde de olsa günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir.
Çalışmasının sakıncalı olduğu hekim raporu ile belirlenen çalışan, raporda belirtilen süre ve işlerde çalıştırılamaz.
İş Kanunumuza göre hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için izin verilmesi zorunludur. Bunun bir sınırı yoktur, kontrol izni ücretli izindir. Kontrollere gittiği bu süre içerisinde işveren tarafından ücretinde kesinti yapılamaz.
Doktor raporu ile istirahatli olduğu için çalışamayan, bu nedenle ücret kaybına uğrayan işçinin bu süreler için SGK’dan rapor parası alma hakkı vardır.
Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.
Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenmektedir.
Hamile kadın kendini iyi hissediyor ve çalışmaya devam etmek istiyorsa alacağı doktor raporuna istinaden isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı sürelerdeki izni doğum sonrası sürelere eklenir.
Doğum erken gerçekleşirse de doğum öncesi kullandırılmayan izin süreleri doğum sonrasındaki sürelere eklenir.
Bu sürelerde çalışanın ücret kaybını “rapor parası” olarak SGK’dan alma hakkı bulunur.
Doğum izninde olan bir çalışanın ücreti ödenmez. Zira işverenlerin çalışılmayan günlerin maaşını ödeme zorunluluğu yoktur. Doktor raporu ile istirahatli olduğu için çalışamayan, bu nedenle ücret kaybına uğrayan işçinin bu kaybı SGK tarafından telafi edilir. Bu süreler için SGK’dan rapor parası alma hakkı vardır.
Doğum sonrası işten ayrılmak isteyen kadınların tazminat alma hakkı yoktur
Hamile ve Doğum Yapan Özel Sektör Çalışan Hakları ve İzinleri Nelerdir ?
Hamile olan çalışanın çalışma süreçlerinde bazı farklılıklar mevcuttur. Bu sebeple çalışanın, hamile olduğunu işyerine bildirmesi önem taşır. Çalışanın, hamile olduğunu işyerine bildirdiği tarihte işveren, çalışanının gebe olduğunu öğreneceği için bazı süreçleri gözden geçirmelidir.
Hamile çalışanının, hamilelik süresince kontroller için ücretli izin hakkı vardır. İşverenin, mesai saatine denk gelen kontroller için ücretinden kesinti yapmadan çalışana izin vermesi gerekir.
Çalışanın, sağlık raporu ile gerekli görüldüğü hallerde hafif işlerde çalışma hakkı bulunur. Şayet sağlığını etkileyen bir durum söz konusu ise ve sağlık raporu ile bu durum belgelenebiliyorsa, çalışan daha hafif bir işte çalışmayı talep edebilir. Bu halde çalışanın ücretinde bir indirim yapılmayacaktır.
Hamile çalışan, günde en çok net 7,5 saat çalışabilmektedir. 7,5 saatlik süre, ara dinlenmelerinin düşülmesi tespit edilecek fiili çalışma süresidir. Şayet çalışanın günlük çalışma süresi 7,5 saatten fazla ise hamile olduğu tarihlerde çalışma süresinin günlük 7,5 saate indirilmesini işyerinden talep edebilir. İşverenlerin de hamile çalışanın günlük çalışma saatinde yaptığı değişikliği ispat için form kullanması uygun olacaktır.
Hamile personelin gece çalışması da yasaklanmıştır. Bu noktada gece çalışması kavramını açıklamakta yarar vardır. Gece çalışması; en geç saat 20:00′ de başlayarak en erken saat 06:00’ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren dönemdir. Hamile personelin, kanunda açıkça belirtilen gece çalışma saatlerine denk gelecek bir çalışma yapması yasaklanmış durumdadır.
Çalışanın Analık İzni ( Raporluk ) Süresi Nedir ?
Kadın çalışanların doğum önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye 2 hafta süre eklenir ve toplam süre 18 hafta olmaktadır. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın çalışan isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda kadın çalışanın çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenerek herhangi bir hak kaybı olmayacaktır. Her şekilde çalışan son 3 hafta içerisinde istese dahi çalışamayacaktır, kanun gereği son 3 hafta içerisinde çalışma yasaklanmıştır. Kadın çalışanın erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler yine doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
Engelli veya Devam Eden Hastalığı Olan Çocuk Sahibi Ebeveynlerin İzin Hakları Nedir ?
Bir diğer mazeret izni çalışanların %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, 1 yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar ücretli izin hakkı bulunmaktadır. (patologanne.com)
DOĞUM İZNİ HAKKINDA MERAK EDİLENLER
- Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu tek başına evlat edinilmesi halinde çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz haftalık analık izni kullanabilirsiniz.
- Basın Mesleğinde Çalışanlar hamileliği halinde, hamileliğin yedinci ayından itibaren doğumun ikinci ayının sonuna kadar izinli sayılır.
- Basın Mesleğinde Çalışanlar hamileliğinin yedinci ayından itibaren doğumun ikinci ayının sonuna kadar izinli sayılır, bu süre boyunca çalıştığı müessese tarafından son aldığı ücretin yarısı ödenir. Gazetecinin sigortadan ya da bağlı bulunduğu kuruluşlardan alacağı yardım, bu ödemeye engel değildir.
- Yıllık ücretli izin hesaplanırken doğum izinleri dikkate alınmaz
- Doğumdan sonra çocuğun bakımı için talep edilmesi halinde altı aya kadar ücretsiz izin kullanılabilir. Ancak altı aylık ücretsiz izin süresi, yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınmaz.
- Doğum sonrası analık iznin bitmesinden itibaren, çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla, talep edilmesi halinde, birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanılabilir. Çoğul doğum yapılması hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde ise bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır. Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinmeniz halinde, aynı haktan eşlerden birisi yararlanabilir. Ancak bu şekilde ücretsiz izin kullanılması halinde, ayrıca süt izninden yararlanılması mümkün değildir.
- Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için verilmesi zorunlu olan günde toplam bir buçuk saatlik süt izinleri günlük çalışma süresinden sayılır. Herhangi bir kesinti yapılamaz.
- Emziren kadın çalışanlar günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.
@erolkaranet - 21.12.2020
Sosyal Bağlantılar