İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. Fazla çalışma süresi hesabında yarım saate kadar olan çalışmalar 30 dakika, 30 – 60 dakika arasındaki süreler ise bir saat kabul edilir. Normal çalışma süresinin üzerine 35 dakika çalışan işçinin o günkü fazla mesaisi 1 saat üzerinden değerlendirilir.
İş sözleşmesinde fazla mesai parasının ücrete dahil edildiğine dair hüküm bulunsa bile günlük 3 saati, yıllık 270 saati aşan fazla çalışmalar için ayrıca ücret ödenmesi gerekiyor.
Yargıtay içtihatlarına göre, fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi, iddiasını ispatlamakla yükümlüdür. Fazla çalışma yapıldığını ve ücretinin ödenmediğini iddia eden bir işçi bunu nasıl kanıtlar. Yargıtay kararalrına bakıldığında ispat için, işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Tüm bunların yanı sıra Yargıtay, fazla mesainin ispatında diğer delillerle birlikte telefon GPRS kayıtlarının da delil olarak değerlendirilmesi gerektiğine hükmeden kararlar da vermeye başladı.
İşte bu kararla fazla mesai için işyerine çağırılan işçinin cep telefonunu yanından ayırmaması önem arz etmektedir.
Bu arada akla gelen iki sorunun cevabı da tartışılmaya açık.
Birincisi, imzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği belirtildiyse, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille kanıtlaması gerekir, işçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda da ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
İkincisi de, işçinin art niyetli olması. Bir işçi kendini işyerinde göstermiş olmak için telefonunu kasten işyerinde bıraktıysa ve kendisi o saatlerde başka yerlerde bulunuyorsa, bu durumda cep telefonu nasıl kanıt olarak kullanılacak. Diğer kanıtlar olmadan sadece cep telefonunun GPRS kayıtları da kabul edilmeyeceği bilinmelidir.
İşçilerin her türlü ücret alacaklarında 5 yıllık zaman aşımı uygulanıyor. İşten ayrıldığında fazla mesai davası açan işçi, sadece son 5 yıla ait fazla mesailerin parasını talep edebilir. Bu nedenle, fazla mesai iddiasında bulunan kişinin davayı gecikmeden açması gerekir.
İş sözleşmesinde fazla mesai parasının ücrete dahil edildiğine dair hüküm bulunsa bile günlük 3 saati, yıllık 270 saati aşan fazla çalışmalar için ayrıca ücret ödenmesi gerekiyor.
Yargıtay içtihatlarına göre, fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi, iddiasını ispatlamakla yükümlüdür. Fazla çalışma yapıldığını ve ücretinin ödenmediğini iddia eden bir işçi bunu nasıl kanıtlar. Yargıtay kararalrına bakıldığında ispat için, işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Tüm bunların yanı sıra Yargıtay, fazla mesainin ispatında diğer delillerle birlikte telefon GPRS kayıtlarının da delil olarak değerlendirilmesi gerektiğine hükmeden kararlar da vermeye başladı.
İşte bu kararla fazla mesai için işyerine çağırılan işçinin cep telefonunu yanından ayırmaması önem arz etmektedir.
Bu arada akla gelen iki sorunun cevabı da tartışılmaya açık.
Birincisi, imzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği belirtildiyse, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille kanıtlaması gerekir, işçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda da ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
İkincisi de, işçinin art niyetli olması. Bir işçi kendini işyerinde göstermiş olmak için telefonunu kasten işyerinde bıraktıysa ve kendisi o saatlerde başka yerlerde bulunuyorsa, bu durumda cep telefonu nasıl kanıt olarak kullanılacak. Diğer kanıtlar olmadan sadece cep telefonunun GPRS kayıtları da kabul edilmeyeceği bilinmelidir.
İşçilerin her türlü ücret alacaklarında 5 yıllık zaman aşımı uygulanıyor. İşten ayrıldığında fazla mesai davası açan işçi, sadece son 5 yıla ait fazla mesailerin parasını talep edebilir. Bu nedenle, fazla mesai iddiasında bulunan kişinin davayı gecikmeden açması gerekir.
#fazlaçalışma #mesaiyapma
Sosyal Bağlantılar