Avukatın müvekkil ile ilişkilerine etik açıdan bakıldığında özen ve sır saklama yükümlülükleri önemli bir yer tutmaktadır. Her ne kadar sadece ceza davalarında söz konusu olmasa da bu yükümlülüklerin savunmaya münhasır somut biçimleri bu çalışmanın konusu yapılmıştır.
Avukatın Özen Yükümlülüğü
Özen yükümlülüğünün konusunu avukatın sözleşme ile üstlendiği işin sonuca ulaşması için gerekli girişim ve davranışlarda bulunması oluşturur. Bu yükümlülük kaynağını Borçlar Kanunu madde 390 ile Avukatlık Kanunu madde 34 hükümlerinde bulmaktadır. Çalışmamız, amacı gereği kaynaklarını ceza hukukunda aramakta olduğundan avukatın özen yükümlülüğünün somut biçimleri mümkün olduğunca ceza hukuku uygulamalarından örnekler ile anlatılmış; özen yükümlülüğünün hukuki boyutu incelenmemiştir. mevzuatı yapılan değişiklikler ile takip etmelidir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesi bakımından Resmi Gazete’nin takip edilmesi tavsiye edilir.
Özen yükümlülüğünün konusunu avukatın sözleşme ile üstlendiği işin sonuca ulaşması için gerekli girişim ve davranışlarda bulunması oluşturur. Bu yükümlülük kaynağını Borçlar Kanunu madde 390 ile Avukatlık Kanunu madde 34 hükümlerinde bulmaktadır. Çalışmamız, amacı gereği kaynaklarını ceza hukukunda aramakta olduğundan avukatın özen yükümlülüğünün somut biçimleri mümkün olduğunca ceza hukuku uygulamalarından örnekler ile anlatılmış; özen yükümlülüğünün hukuki boyutu incelenmemiştir. mevzuatı yapılan değişiklikler ile takip etmelidir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesi bakımından Resmi Gazete’nin takip edilmesi tavsiye edilir.
Yabancı Hukuka İlişkin Özen Yükümlülüğü
Avukat bilgisinin az olduğu bir alan ile ilgili davayı üstlenmemelidir; eğer üstlenmişse bu halde o konuda gerekli bilgiyi edinmelidir. Dolayısıyla iç hukukun bir parçası haline gelen uluslararası antlaşmaları bilmekle yükümlüdür. Avukat bilmediği yabancı bir ülke hukukuna ilişkin bir sorunla karşılaştığında danışmanlık faaliyetinde bulunmaktan kaçınmalıdır. Nitekim Uluslararası Barolar Birliği’nin belirlediği Uluslararası Meslek Kurallarının 3.3.2. maddesinde de bu husus açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla böyle bir durumla karşılaşan avukat, müvekkiline, ilgili yabancı ülke mevzuatını bilmediğini, bu nedenle bu konuda uzman bir avukatın görüşüne başvurmasının doğru olacağını söylemelidir. Bunu yapmayıp da vekâleti üzerine alan avukat bu konuda ortaya çıkacak zararlardan sorumlu olacaktır. Eğer üstlenmişse de bu konuda gerekli bilgiyi edinmelidir. Uluslararası Barolar Birliği’nin
Avukat bilgisinin az olduğu bir alan ile ilgili davayı üstlenmemelidir; eğer üstlenmişse bu halde o konuda gerekli bilgiyi edinmelidir. Dolayısıyla iç hukukun bir parçası haline gelen uluslararası antlaşmaları bilmekle yükümlüdür. Avukat bilmediği yabancı bir ülke hukukuna ilişkin bir sorunla karşılaştığında danışmanlık faaliyetinde bulunmaktan kaçınmalıdır. Nitekim Uluslararası Barolar Birliği’nin belirlediği Uluslararası Meslek Kurallarının 3.3.2. maddesinde de bu husus açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla böyle bir durumla karşılaşan avukat, müvekkiline, ilgili yabancı ülke mevzuatını bilmediğini, bu nedenle bu konuda uzman bir avukatın görüşüne başvurmasının doğru olacağını söylemelidir. Bunu yapmayıp da vekâleti üzerine alan avukat bu konuda ortaya çıkacak zararlardan sorumlu olacaktır. Eğer üstlenmişse de bu konuda gerekli bilgiyi edinmelidir. Uluslararası Barolar Birliği’nin
Avukatın Mevzuatı Bilme ve Değişiklikleri Takip Etme Yükümlülüğü
Avukatın mevzuatı bilme yükümlülüğü, sadece onun genellikle uğraştığı hukuk alanları ile ilgili olduğu kanunlardan haberdar olması ile sınırlı değildir. Karşılaşmadığı bir konu ile ilgili olarak vekil tayin edilmiş ise bu alandaki mevzuat değişikliğini bilmemesi mazur görülemez62. Avukat savunma sanatını icra ederken önemli ölçüde hukuki inceleme yapması gerekmektedir. Bu yüzden de avukat, belirlediği meslek kurallarının 3.3.2. maddesinde açıkça ‘Avukat, yetersiz olduğu bir konuda müvekkiline hizmet vermemelidir’ denmiştir
Yargısal Kararlara İlişkin Özen Yükümlülüğü
Avukat, üstlenmiş olduğu vekalet yükümlülüğünün bir gereği olarak mevzuatın yanında yargısal kararları da bilmelidir. Bu yükümlülük yüksek mahkeme kararları için geçerli olup ilk derece mahkemesi kararları için geçerli değildir. Aksi halde avukat altından kalkamayacağı bir iş yükü ile karşı karşıya kalır65. Öğretide ise, bir avukatın içtihadı birleştirme kararlarını bilmemesinin mazur görülemeyeceği konusundaki fikirler ağır basmaktadır66. 4.2.1.4 Öğretiyi Takip Etme Yükümlülüğü Üstlenmiş olduğu vekalet görevini hakkıyla yerine getirebilmesi için avukatın mevzuat ve yargısal kararların yanı sıra hukuk literatürünü de takip etmesi ve öğretide savunulan görüşlerden haberdar
İş Sahibi ile Özdeşleşmeyin
Avukat ister müdafi ister vekil olsun iş sahibi ile özdeşleşemez. Zaten bu ceza yargılamasındaki avukatın görevi ile de ters düşer. Hukuk yargılamasının aksine müdafi veya vekil görevini üstlenen avukat temsilci değildir. Avukatın gerçek bağımsızlığı ceza yargılaması sırasındaki faaliyetinde çıkar. Ceza yargılamasında konu doğrudan bireydir, bireyin ise gerek doğuştan gerekse sonradan kazanılmış hakları vardır. ! TBB Disiplin Kurulu’nun 21.02.2013 tarih, 2012/591 Esas 2013/135 sayılı kararında şikâyetli avukat gece saat 02: 00 den sonra polis aracılığı ile girilemeyen ve Cumhuriyet Savcısı tarafından işlem yapılmaması doğrultusunda verilen talimat uyarınca düzenlenen tutanağı imzalamış ancak yarım saat sonra aynı yere çilingir vasıtası ile girilmesine iştirak etmesi “taraflar arasındaki ihtilafın dışında kalmak ilkesinin açık bir ihlali olup olmadığı” hususu tartışılmıştır. Bu karar, Avukatlık Yasası 2.madde; TBB Meslek Kuralları 6. madde’ye dayanılarak başlatılan disiplin kovuşturmasına örnek teşkil etmektedir.Müvekkilinizi Tanıyın
Müvekkile ve müvekkilin davasına inancınızı gösterin. Davanın mahiyeti ve müvekkilin türü, bir avukat ve müvekkil arasındaki ilişkiyi etkiler. Avukatın, müvekkili ve müvekkilinin başkaları tarafından nasıl algılanacağının anlaması gerekir. Dolayısıyla avukat, vekillik görevinin amacı hususundaki müvekkilinin görüşlerine uygun davranmalı ve müvekkili ile duruşmalarda nasıl bir yol izleneceği konusunda istişarelerde bulunmalıdır. Avukat bağımsızlığı gereği istemediği bir davayı almak zorunda değildir. Ancak bunun istisnaları CMK Zorunlu Müdafilik görevlendirilmesinde mevcuttur. Zorunlu müdafilik hallerinde de avukatın işi özenle takip yükümlülüğü devam etmektedir. ! TBB, 15.03.2013 tarih, E.2012/597, K.2013/187 nolu Disiplin Kurulu kararında şikâyetli avukatın CMK 150. madde uyarınca Baro tarafından müdafii olarak atandığı ve duruşmaya katıldığı, yargılama sonunda şikâyetçinin hapis ve adli para cezası ile cezalandırılmasına dair verilen karar şikâyetli avukata tefhim olunduğu halde temyiz yoluna başvurmayarak şikâyetçinin mağduriyetine neden olması, 1136 sayılı Av.Y. m. 34, 134, 136/1, 171; TBB Meslek Kuralları 3, 4 kapsamında incelenmiştir. ! TBB 15.03.2013 tarihli, 2012/598 Esas, 2013/188 Karar sayılı Disiplin Kurulu Kararında, şikâyetli avukatın müdafilik görevi iddianamenin kabulüne karar verilmesine kadar devam ettiği halde, ücretsiz olarak her türlü hukuki yardımı yapmak yükümlülüğünde olmasına rağmen avukatlık ücret sözleşmesi yapmasının, avans almasının, bu uygulamasına haklılık gerekçesi olarak, soruşturma tamamlanmadan yaptığı ifade alınmasını talep etmesi, tutuklama kararına itiraz etmesi gibi hukuki yardımları göstermesinin hukuka aykırı olduğu belirtilmiştir. Bu kararda 1136 sayılı Av.Y. m. 34, 136/1; TBB Meslek Kuralları 3, 4; CMK Yönetmeliği m. 7/C incelenmiştir. ! TBB 18.05.2013 tarihli, 2012/749 Esas, 2013/326 karar sayılı Disiplin Kararında da belirtildiği gibi Baro tarafından görevlendirme yapılmadıkça avukatın zorunlu müdafilik görevini üstlenmesi ve bununla ilgili ücrete hak kazanması disiplin cezası gerektirir. Şikâyetli avukatın Cumhuriyet Savcısının sözlü ricası veya ısrarı üzerine olsa dahi, baronun görevlendirmesini beklemeden zorunlu müdafilik görevini üstlenmesinin 1136 sayılı Av.Y. m. 34, 136/2 ; TBB Meslek Kuralları 5, 11 maddelerine aykırı olduğu karara bağlanmıştır.
Temsil Görevinizi Gereği gibi Yapın
Avukat, müvekkilini meslek kurallarına uygun bir şekilde uzmanca temsil etmeli ve hem süratli hem de dikkatli olmalıdır. Müvekkilin ehil bir şekilde temsili konusunda nelerin kabul edilebilir olduğunu toplumun meşru standartları gösterir. Aynı zamanda gerek iç hukuk, gerekse uluslararası meslek kuralları da ilkeler ihdas etmiştir. Ceza davalarında müdafi vekil olmadığından sanığın maddi savunması ile müdafiin teknik savunmasının birbirine uygun düşme zorunluluğu yoktur çünkü avukat görevinde bağımsızdır. Yargıtay 4. Hukuk dairesi 23. 11. 1979 tarih ve 2497/8629 sayılı kararında ! ‘Avukat, müvekkilinin her isteğini sınırsız bir şekilde yerine getirmek şöyle dursun, hukuk konusundaki bilgi ve deneyimlerini yasalar ve adalet yararına kullanma ödeviyle bağlı ve yükümlüdür ve avukatlık kamu hizmetidir’’ demektedir. ! TBB’nin 04.10.2013 tarihli, 013/307 Esas, 2013/759 karar sayılı Disiplin Kurulu kararında avukatların özen ve doğruluk kurallarına göre hareket etmek, kamunun inancını ve mesleğe güvenini sağlayacak biçimde sadakatle davranmak mesleğin itibarını sarsacak her türlü davranıştan kaçınmak zorunda olduğunu Av.Y. m. 34, 134; TBB Meslek Kuralları 3, 4 maddelerine dayanarak belirtmiştir. Karara konu olan olayda, şikâyetli avukat hakkında bağlı bulunduğu baro tarafından, Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu müvekkilini ziyaret girişinde, üzerinde cep telefonu, sim kartı ve 2 adet şarj cihazını beyanı hilafına bulundurduğu iddiası ile başlatılan disiplin kovuşturması sonucunda eylem sabit görülerek disiplin cezası tayin edilmiştir. Disiplin Kurulunca bu ceza anılan maddeler doğrultusunda onaylanmıştır. ! Yine TBB’nin, 06.09.2013 tarihli ve 2013/124 Esas, 2013/673 karar sayılı Disiplin Kurulu kararında belirttiği gibi, bir avukatın yüklendiği ve bir miktar ücret de tahsil ettiği iş hakkında gerekli özeni göstermemiş olması, işi üstlenirken dava açmaya yeterli bilgi ve belgeleri oplamaması ve bunların toplanması için sonradan da çaba göstermemesi, şikâyetçi müvekkiline bu hususta yazılı bilgi ve uyarı yapmadan davanın açılmamış olması disiplin cezasını gerektirmiştir. Bu kararında da TBB Disiplin Kurulu 1136 sayılı Av.Y. m. 34, 37, 38/A, 134 ; TBB Meslek Kuralları 3, 4, 5 maddelerini hatırlatmaktadır.
Kaynak ve Daha Fazlası : Avukatlar İçin El Kitabı - Etik.Gov.Tr - @bizdenoku
Social Plugin