Veraset ve intikal vergisi, iki ayrı vergiden oluşuyor. Birincisi veraset vergisi. Yani bir kişiye, vefat eden yakınından kalan mal varlığı üzerinden ödenmesi gereken vergi.
Diğeri ise iki sağ kişi arasında herhangi bir bedel alınmadan, kanundaki tabirle ivazsız olarak (bağış veya hibe şeklinde) gerçekleştirilen mal veya para hareketlerini içeriyor.
Mirasın vergisi, varisler (kendisine miras kalan kişiler) tarafından ödeniyor. İvazsız intikalde ise ivazsız olarak para veya mal sahibi olan kişinin (hediyeyi alan veya kendisine bağış yapılan kişi) bu vergiyi ödemesi gerekiyor.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ait mallar; Türkiye'de bulunan mallar ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına intikal eden yurtdışındaki mallar, veraset ve intikal vergisinin konusuna giriyor.
Mirasın vergisi
Muris, miras bırakan kişi demek. Murisin bıraktığı miras ise “veraset vergisi”ne tabi. Mirasçılar, mirastan kendilerine düşen payı gösteren mirasçılık belgesini (veraset ilamı) sulh hukuk mahkemelerinden veya noterden alabiliyorlar. Varislerin, kendilerine miras kalan menkul ve gayrimenkul malları mirasçılık belgesini de ekledikleri bir beyanname ile vergi dairesine bildirmeleri gerekiyor.
Beyan ve ödeme süresi
Veraset vergisi beyannamenin verilme süresi, ölümün Türkiye’de veya yurt dışında olması ya da varislerin Türkiye’de veya yurt dışında olmasına göre 4 ay ila 8 ay arasında değişiyor. En çok rastlanan, ölümün ve mirasçıların Türkiye’de olması durumunda, veraset ve intikal vergisi beyannamesinin 4 ay içerisinde verilmesi gerekiyor.
Beyanname elden veya posta ile ölen kişinin ikametgahının bulunduğu yer vergi dairesine verilebileceği gibi İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik olarak da verilebiliyor.
Beyannamede gösterilen vergi ise 3 yılda, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere, toplam 6 taksitte ödenebiliyor.
Beyan edilecek kıymetler
Beyannamede miras kalan aşağıdaki kıymetlerin her birinin ayrı ayrı bildirilmesi gerekiyor:
- Gayrimenkuller,
- Banka varlıkları (mevduat, repo, fon vb.)
- Hisse senedi ve tahviller,
- Motorlu araçlar (otomobil, minibüs vb.) ve diğer taşıt araçları,
- Alacaklar.
- Beyan edilecek yukarıdaki malların değerleri Vergi Usul Kanunu’na göre bulunuyor.
Giderler
Beyan edilecek malların değerlerinden beyannamede gösterilmek şartıyla aşağıdaki giderler indirilebiliyor:
- Veraset yoluyla gerçekleşen intikallerde murisin (ölenin) belge ile ispatlanabilen borçları ile vergi borçları,
- T.C. tabiyetinde olan şahıslara ait mallardan yabancı memleketlerde bulunanlarla ilgili borçlar ve yabancı memleketlerde bu mallar dolayısıyla alınan veraset ve intikal vergileri;
- Cenazenin teçhiz ve gömülmesi için yapılan masraflar.
- Eş ve çocuklara ilişkin istisnalar
Ancak bu kişilerin vergi ödemeyecek olmaları beyanname vermeyecekleri anlamına gelmiyor. Veraset yoluyla intikal eden malların değeri istisna tutarın altında olsa dahi varislerin her birinin beyanname vermesi gerektiği unutulmamalı.
İntikal vergisi
Bazı kişilerin, -belki de çoğu zaman vergiden kaçma amaçlı olarak- mal varlıklarını, sağken ve bedelsiz olarak çocuklarına devrettikleri biliniyor. Doğru, bu durumda veraset vergisinden kurtulmuş oluyorlar. Ama bu işlemin intikal vergisinin konusuna girdiği hususu genellikle gözden kaçırılıyor. Sadece çocuklara değil akrabalara veya ihtiyaç sahibi diğer kişilere yapılan bu tür yardımların da intikal vergisine tabi olduğu unutulmamalı.
Vergi oranı
Verginin oranı da veraset vergisine göre çok yüksek. Veraset vergisinin oranı yüzde 1’den başlarken intikal vergisi yüzde 10’dan başlayıp, tutar yükseldikçe beşer puan artmak suretiyle, yüzde 30’a kadar çıkıyor.
Şans oyunları
Şans oyunları (at yarışı, futbol müsabakaları gibi) ile yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyeler de ivazsız intikal kabul ediliyor.
Ancak bu vergi için ikramiyeyi kazanan kişi tarafından beyanname verilmesi söz konusu değil. Vergi, şans oyunlarını veya yarışma ve çekilişi düzenleyen kişi ve kurumlar tarafından, kazanılan ikramiyeden kesiliyor ve devlete yatırılıyor.
Beyanname verilmemesi veya beyanname verilmekle birlikte bazı malların bu beyannamede gösterilmemesi halinde, veraset ve intikal vergisi mükellefiyeti, bu durumun idarece tespit edildiği tarihten itibaren başlıyor. 15 gün içerisinde beyannamesini veren mükelleften vergi ziyaı cezası veya gecikme faizi talep edilemiyor. Üstelik vergi matrahı olarak da intikal eden malın güncel değeri değil, intikalin gerçekleştiği tarihteki değeri dikkate alınıyor. Bu mükellefler de hesaplanan vergiyi üç yılda, altı eşit taksitte ödeyebiliyorlar.
MİRASÇILARIN VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ REHBERİ İÇİN TIKLAYINIZ
Social Plugin