Van Akköprü Deresinin Hazin Hatıraları

Van şehrini bir uçtan bir uca, Erek Dağından adlığı suları Van Gölü'ne taşıyan bir dereden söz edeceğiz.. Van Akköprü Deresinden.
Bir kaç yıl önce 5 ton çöpün çıktığı, inci kefallerinin göç yolu olarak kullandığı Tuşba ilçesindeki dere... Günümüzde yapılan ıslah çalışmaları sonucunda ağaçlandırılmış, çevre düzenlemesi yapılmış, çevre halkına dinlenme ve piknik yapma imkanı tanınmış parkları ile, sağlı sollu boydan boya yapılan geniş asfalt yolu ile artık Van'ın güzelliklerinden bir yer..
2016 yılına kadar hemen kenarında dizim dizim dizilen gecekondu ve apartmanların işgalinden kurtulan yaklaşık 8 kilometrelik Akköprü deresini ıslahında devlet çok büyük harcamalar yapsa da, bugün mükemmel bir alan olarak göze çarpıyor. Hemen yanında bulunan Akköprü mezarlığına da bir anlam kazandıran derede her yıl inci kefalinin o göç gösterisi izlenir oldu.

Bir zamanların sular şehri denilen Van'ın bugün toprağını nerede kazarsanız kazın su çıkar.
Ne var ki insanların betonlaşma hırsı ile giderek kaybolan dereleri, çayları artık yakın bir zamanda Van Gölünden su arıtmaya başlayacak bir tarihi şehir konumuna düşecek gibi..

Akköprü, Erek Dağının tepesindeki Keşiş gölünden başlayarak yok olmaya yüz tutan Akköprü çevresindeki ve aşağıya doğru yer alan, bugün tek tük görebildiğimiz Sıhke bostanlarını sulayarak göle doğru yol alırdı..

Bir zamanlar üzerinde yer alan değirmenlerin çarklarını döndüren Akköprü deresi bugünlerde pek bir hüzünlü akmaktadır. Kimyasal ve evsel atıklarla sık sık tıkanan dere, yağmurlar yağmasa eski halinden eser kalmayacak şekilde gelecek nesillere sadece bir yol, kuru bir göl hatırası olarak kalacak gibi. Zira devasa apartmanların paralelinde giden dere insanlığa layık olmadığını anlayacak durumda..
Bunu bir zamanlar kadınların yemek için kenarına inip topladıkları yarpuz, evelik, tere gibi otların yok olmasından da anlıyoruz.

Kısaca, Van'ın yaşlılarının dilinden dökülen "bir zamanlar " diyerek başlayan ve "camuşlar/mandalar, martılar, karabataklar, kızılbaş ördekler, kefalimizin zıplayışı, kargaların, kekliklerin bu dere kenarında hayat bulduğunu biliriz.. Bizin çocukluğumuz bu dere sularında hayat bulurdu, Hele hele dere kenarında biten söğüt ağaçlarının sarkan dalları altında, kavak, karaağaç, çalı ve iğde ağaçlarının dibinde gölgelenmek bir başka güzel olurdu" sözleri artık rivayet olarak gelecek nesile kalacak bir mırıltı..
Nenelerin "ah" çekerek hatıralarında yer alan Akköprü Deresi Değirmen Başı, "Hıdrellezde kadınların, kızların geleneksel buluşma yeri" de yok artık...
Bir de anlatılarda kalan Van'ın güzel insanlarının da Akköprü deresi gibi tükendiği...
Şimdilerde Van'da yaşayanların tarihe, kültüre, kent hafızasına gerekli özen, sahiplenme ve korumanın göstermediği acı bir şekilde söylenir olmuş..

Van'da Vanlılar da yok denilir olmuş, Akköprü deresindeki hatıralar gibi..

Faydalanabileceğiniz kaynak : Mektepten Memlekete Van

Derleme : Erol Kara / @seyyaherol