Bursa Cumalıkızık Hayal Kırıklığı

Köyün adı bir zamanlar sadece Bursalılar tarafından biliniyordu.

"Kurtuluş". "Kuruluş" ve son olarak başrolünü Emrah İpek'in oynadığı "Kınalı kar" adlı tv dizisi ile bahtı açılan köy 2014 yılında UNESCO miras listesine kaydolmuş.

1300 yıl öncesi kurulduğu söylenen köyün adı resmi kayıtlarda CumalıKızık diye geçiyor. Cumalıkızık, Bursa ilinin Yıldırım ilçesine bağlı Uludağ'ın kuzey eteklerinde kurulmuş eskiden köy şimdi bir mahalle olarak tanınan bir belde. Tekrar belirteceğim ama, baştan söyleyeyim, köy atmosferi beklemeyin. Dağ taş ticarethane..
Köy ya da mahalle her neyse, Bursa şehir merkezine 11 kilometre uzaklıkta... Dolmuşla, kendi aracınızla kolaylıkla gidebilirsiniz. Şahsen bu durumu değişmedikçe bir daha gider miyim, çok zor..

Gelelim gördüklerimize, duyduklarımıza, öğrendiklerimize ..

CumalıKızık Köyünün Kuruluşu
Kendisi ile birlikte Bursa'da bulunan 7 Kızık köyünden biri olan köyün camisi çevrede cuma camisi olarak bilindiği için Cumalıkızık denildiği veya Kızık beylerinden biri olan Cuma beyin adından dolayı köye bu isim verildiği rivayetler arasındadır. Kızık adı, Oğuz boylarından Kızık aşiretinin adı. 7 Kızık köyü de 7 kardeş Kızık beyinin ayrı ayrı konuşlanması ile oluşmuş. Anlatılara göre, Tokat yöresinde yerleşik olan Kızık obası halkı buraya yerleşmek için Ertuğrul Gazi'den yurtluk istemiş. O da Uludağ'ın bu eteklerini vermiş.
Köyün camisi, caminin hemen altında bulunan Zekiye Hatun Çeşmesi ve tek kubbeli hamamının Osmanlı devrinden kaldığı kaynaklarda yer alsa da, caminin öyle tarihi bir eser niteliği taşıdığı söylenemez. Basit bir köy camisinden farkı olmasa da çok geniş bir harime sahip olduğu görülüyor. Hamam halen aktif...

Cami içinde iki mihrap var.

Cumalıkızık Cami ve Zekeriya Hatun Çeşmesi

300 yıllık cami denmesine rağmen yapılış tarihi, yapanı ve yaptıranı bilinmiyor.. 1910'lu yıllarda yapılmış hali bugün biraz daha değişmiş olarak duruyor. 1916 tarihinde ciddi bir onarım geçirdiği bilinmektedir. Ahşap tavana sahip caminin orijinal mihrabı kıbleye uygun olmadığı için halen durmasına rağmen, cemaat kıbleye uygun olarak yaplan yeni bir mihrap önünde namazını eda ediyor.

Bizans devrinden kalma bir kilise kalıntısından söz edilse de görülür bir yerde değil, kaldı ki Etnografya müzesi var dediler ancak yolumuz üstünde denk gelmedi.

Sırılsıklam Sokaklar

Sarı, kirli beyaz, koyu mavi, mor renkli ve çoğu bakımsız, terkedilmiş, ticarethaneye dönmüş evler ve suların bolca aktığı kaldırımsız koca koca taşlarla döşenmiş sokaklar dikkat çekiyor.

Yazın pek olmasa da serin günlerde yolda yürürken suların üzerinde yürüdüğünüzü görürsünüz. Suların bu şekilde sere serpe akmasına hatta, kaynak sularının da dilediğince akmasına kimse bir düzen getirmemiş.
Dar sokakların yoğunluk olduğu köyün en geniş caddesi giriş yolu. Sağlı sollu dükkânlar, kahvaltıcılar, öte beri satanlar ve yöresel denilse de pek de fazla yöresel olmayan, fabrikasyon yiyecekler, el örgüsü işer vs.. Engelli aracı olanlar asla dolaşamaz. Spor ayakkabısı olmayanlar da doğru dürüst yürüyemez.

Cin Aralığı Sokak..

Dar sokaklar dedik.. Cumalıkızık'ın en dar sokağı "Cin aralığı sokak" bir insanın geçeceği genişlikte. Pek inandırıcı olmayan bir hikayesi olan bu sokağın girişinde bulunan bir kütük üzerinde buradan yolu geçen insanların isimlerini, geldikleri tarihleri yazdığını görürsünüz.
Neden "Cin Aralığı" denilmesine gelince.. Fantastik rivayete göre; Kurtuluş Savaşı sırasında Yunan askerleri köyü işgale geliyor. Yakıp yıkmaya, önlerine geleni öldürmeye başlayan Yunan askerleri camiye zarar verirken bir kısım köylüye daha rast gelir. Onları da öldürmek için peşlerinden koşsa sa, köylülerin girdikleri sokakta onları göremezler. Sözde, bu kişiler o dar sokağa saklanırlar. Ana sokağın yanında bir dar sokağın olduğunu bilmeyen Yunanlılar "yahu bunlar cin olup uçtu mu"? diye birbirilerine sorarak, geriye dönüp giderler. Anlatılan bu ama pek de inandırıcı gelmediğini her dinleyen söylüyor. Sokağın adı Cin Aralığı da, Yunanlılar ne ara Türkçe öğrenmiş. bu da merak konusu..

İnsanları Halen Güzel

Cumalıkızık köyüne gitmeden önce internetteki tanıtımlara baktığımda edindiğim izlenimle Aralık 2023 ayı içerisinde yaptığım ziyarette gördüklerim arasında bir dağ kadar fark olduğunu söyleyebilirim. Her adımda bir ticari tezgâhın olduğu köyün belki kış olduğu için mi, yoksa iyice meşhur oldu da insanlar doğdu da artık her şeyi salmışlar bilemedim. Gerçi insanların sıcaklığı, sevecenliği, yardımseverliği halen eski köy havasınıda.

Aaaa, Mülteciler ?

Bu arada ülkemizin dört bir yanında görmeye alıştığımız mültecilerin burada da bal dükkanı açtığını, hatta dükkanın önünde resim çekmeninin yasak olduğuna dair yazıyı gördüğümü de söyleyebilirim.

Sonuç, Gitsek mi Gitmesek mi ?;

Tarihi bir köy havası olmadığını söyledik. Binalar dökülüyor. İçinde oturanlar, kahvaltı ve yemek salonuna döndürülenler eh işte... Her yer tezgah dolu. Tezgahlardan başka görebileceğiniz bir yer yok. Köyün tepesinden mezarlığa gidiliyor, göremedim ama bir yatır olduğu söyleniyor. Salaş bir köy kahvehanesi var. En ucuz çay burada.. Camiyi dolaşın ama farklı bir beklenti içine girmeyin.
Kahvaltı mekanları çok pahalı, her yerde pos cihazı yok.

Yazı , Fotoğraf ve Videolar Erol Kara - 2024 - @seyyaherol